Davamlılıq

Davamlılıq haqqında ümumi məlumat

"Davamlılıq" anlayışı geniş və çoxşaxəlidir. Əksər hallarda davamlılıq planlaşdırması ətraf mühitin və ekoloji sağlamlığın qorunması məsələlərini əhatə etsə də, bu anlayış həmçinin insan sağlamlığı və rifahı, bərabərlik və sosial ədalət, habelə iqtisadi sabitlik kimi sahələri də əhatə edə bilər.

Ali təhsildə davamlılıq — tədris istiqamətindən asılı olmayaraq tələbələrin düşüncəli, məsuliyyətli və məlumatlı fərdlər kimi yetişdirilməsinə yönəlmiş bir yanaşmadır. Bu yanaşma tələbələrin sağlam iqtisadiyyat, cəmiyyət və ətraf mühit quruculuğuna, eləcə də təhsil və tədqiqat sahələrinə inteqrasiyasını hədəfləyir. Nəticə etibarilə, tələbələr ölkəyə, xalqa və dünyaya fayda verə biləcək təsirli şəxslər kimi formalaşırlar.

 

ADU-nun Davamlılıq Planı

Azərbaycan Dillər Universitetinin (ADU) Davamlılıq Planı ali təhsil müəssisəsinin “tədris, idarəetmə, fəaliyyət və maraqlı tərəfləri” daxil olmaqla bütün sahələrini əhatə edən geniş bir çərçivəni əhatə edir. Bu plan aşağıdakı sahələri əhatə edir:

Tədris və Təhsil Proqramları

İdarəetmə və Liderlik

Müxtəliflik, Bərabərlik və İctimai İnteqrasiya

İnvestisiya, Resurslar və Satınalmalar

Tələbə Fəaliyyətləri

Enerji və İnfrastruktur

Yaşayış və İaşə Xidmətləri

Nəqliyyat

Tullantıların İdarə Olunması

 

 

Məqsədlər

Aşağıda sadalanan mövcud və yeni proqramlar vasitəsilə ADU-nun məqsədi tələbələrin dərsdənkənar davamlılıq fəaliyyətlərində iştirakını artırmaqdır:

Tələbələrə dayanıqlı həyat tərzi və tətbiq edilə bilən davamlılıq təcrübələri qazandırmaq üçün öyrənmə imkanlarını davam etdirmək və genişləndirmək; kampusda dayanıqlılıq mədəniyyətinin formalaşdırılmasını təşviq etmək;

Davamlılıqla bağlı fəaliyyət göstərən tələbə klublarını dəstəkləmək;

Respondentlərin əksəriyyəti dayanıqlılığı multidissiplinar bir anlayış kimi qiymətləndirərək “səhiyyə xidmətlərinə çıxış,” “irqi bərabərlik,” “ədalətli ticarət,” “iqlim dəyişikliyi” və “təmiz suya çıxış” məsələlərini xüsusi önəmli sahələr kimi qeyd etmişdir;

Davamlılıqla bağlı maarifləndirmə materiallarının hazırlanması: bura informasiya bülleteni, veb sayt, sosial media paylaşımları, broşürlər, dayanıqlılıq xəritəsi və öz-özünə yönəlik turlar, nümunə araşdırmaları, posterlər və digər məlumatlandırıcı vasitələr daxildir;

Kampusda davamlılıq mövzusunda tədbirlərin təşkili, məsələn, enerji qənaətinə yönəlik yarışmaların keçirilməsi;

Davamlılıq sahəsində xidmət yönümlü öyrənmə (service learning) təşəbbüslərinin dəyərinin və həyata keçirilmə imkanlarının qiymətləndirilməsi;

Müəllim heyəti üçün davamlılıq anlayışının dərs proqramlarına necə inteqrasiya edilə biləcəyinə dair seminarların təşkili.

Dayanıqlı Gələcək Naminə Təhsil

Bu məqsədləri əsas götürərək, Azərbaycan Dillər Universitetində (ADU) tədris olunan kurslar tələbələrin aşağıdakı bilik və bacarıqları qazanmasına xidmət edir:

Davamlılıq anlayışını dərk etmək və onu effektiv şəkildə izah edə bilmək;

Özlərini qarşılıqlı əlaqəli dünyanın bir parçası kimi görməyi təmin edən etik dünyagörüş formalaşdırmaq və ondan istifadə etmək;

Seçdikləri ixtisas ilə dayanıqlılıq arasındakı əlaqəni anlamaq və araşdırmaq;

Dayanıqlı həllərin tətbiqi üçün tələb olunan texniki bilik və bacarıqları inkişaf etdirmək;

Sosial, ekoloji və iqtisadi problemlərin mövcud və gələcək həllində dayanıqlı düşüncə və qərarların rolunu anlamaq.

 

Planın Nəticələri

ADU-nun 2020–2030-cu illər üçün Davamlılıq Planında kampusda həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan dəyişikliklər dəqiq şəkildə müəyyən edilmişdir. Bu nəticələrə aşağıdakılar daxildir:

1. Mövcud binalarda enerji istehlakının 10 faiz azaldılması; 2. Ofis və sinif otaqlarında "yaşıl" proqramlar vasitəsilə enerji qənaəti vərdişlərinin formalaşdırılması; 3. Binalarda enerji sərfiyyatını azaltmaq məqsədilə işıqlandırma sistemlərinin LED lampalarla yenilənməsi. Bu tədbir, ümumi istixana qazı tələbatının 10–25% azalmasına və enerji, istismar və texniki xidmət xərclərinin aşağı salınmasına töhfə verəcəkdir.

ADU, 2030-cu ilədək tullantıların ən azı 90 faizini poliqona yönləndirmədən çeşidləyərək emala göndərməyi planlaşdırır.

Bu məqsədlərə nail olmaq üçün aşağıdakı prinsip və prioritetlər müəyyən edilib:

 

Tullantı və təkrar emal qutularının sayının və yerləşmə nöqtələrinin optimallaşdırılması;

Kampusa daxil olan tullantıların miqdarını azaltmaq üçün məhsul və xidmətlərin satınalma prosesinin təkmilləşdirilməsi;

İstehlak materialları (təmizlik vasitələri, mebel, ofis ləvazimatları) və davamlı istifadə olunan əşyalar (məişət texnikası, elektronika) ən azı LEED standartlarına uyğun olmalıdır;

Qida məhsullarının ən azı 50 faizinin yerli və dayanıqlı mənbələrdən təmin olunması;

Plastik butulka suların satışı və istehlakının azaldılması;

Universitetin tullantı həcmini minimuma endirmək və demək olar ki, heç bir tullantının poliqona göndərilmədiyi "Sıfır Tullantı" siyasətinin tətbiqi.

 

Nəqliyyat və Səyahət

Nəqliyyat və səyahətlə bağlı fəaliyyətlər (dərsə gəlmə, xaricdə təhsil və s.) universitetin istixana qazı emissiyalarının təxminən üçdə birini təşkil edir, həmçinin yerli hava çirklənməsi və nəqliyyat sıxlığına səbəb olur. Bu çərçivədə aşağıdakı təşəbbüslərin həyata keçirilməsi planlaşdırılır:

Kampus daxilində velosiped istifadəsini təşviq edən "Velosiped Dostu" layihəsinin planlaşdırılması;

Velosiped yollarının əlçatanlığının artırılması və bu nəqliyyat növünə keçid üçün motivasiya tədbirləri;

Nəqliyyat və səyahət nəticəsində yaranan tullantıların və zərərli təsirlərin azaldılması.

 

Son illərdə Azərbaycan Dillər Universiteti davamlılıq sahəsində mühüm investisiyalar həyata keçirmişdir. Universitetimiz kağız istehlakını azaltmaqla ağacların qorunmasına töhfə verir. Təbiətin mühafizəsi naminə, hədiyyələrdə və qablaşdırmalarda plastik və təbiətə zərər verə biləcək materiallardan istifadə edilmir. Yeni mebel almaq əvəzinə köhnə mebellər təmir olunur.

 

Əməkdaşlıqlar və Layihələr

IDEA İctimai Birliyi, Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi və "Azərsun" şirkəti ilə birgə tullantıların idarəolunması proqramı çərçivəsində kağız və plastik tullantıların toplanması və təkrar emalı üzrə yeni layihəyə başlamışdır. Layihə çərçivəsində ali təhsil müəssisələrində kağız və plastik tullantılar üçün xüsusi çeşidləmə qutularının quraşdırılması nəzərdə tutulur.

Azərbaycanın su ehtiyatlarından səmərəli istifadə məqsədilə "Bir Damcı" adlı maarifləndirmə kampaniyası davam etdirilir. ADU-da bu təşəbbüs çərçivəsində divarlara məlumat lövhələri və posterlər yerləşdirilmiş, tələbələr arasında məlumatlandırıcı söhbətlər aparılmışdır. Kampaniya Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, "Azərsu" ASC, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC və IDEA İctimai Birliyi tərəfindən birgə təşkil olunmuşdur.

Dəyişiklik Yolunda Bizə Qoşulun

Azərbaycan Dillər Universiteti olaraq daha parlaq və dayanıqlı gələcək üçün hər addımda sizinlə birlikdə irəliləyirik. Bizə qoşulun və bu yolun bir parçası olun!

 

Tədris və Təhsil Proqramları

Azərbaycan Dillər Universitetində (ADU) tədris proqramlarında dayanıqlılıq mövzusunun inteqrasiyası, tələbələrin mürəkkəb dayanıqlılıq problemlərini dərk edə və onlara effektiv şəkildə cavab verə bilməsi üçün zəruri olan əsas bacarıqların formalaşdırılmasını hədəfləyir. Bu bacarıqlar yalnız bilik əldə etməyə deyil, həm də bu biliklərin müxtəlif kontekstlərdə tətbiqinə yönəlib.

Dayanıqlılıq üzrə bacarıqların qavranılması üçün aşağıdakı altı əsas çərçivə müəyyən olunmuşdur:

Sistemli Düşünmə Bacarığı: Mürəkkəb sistemləri və dayanıqlılıqla bağlı məsələləri müxtəlif sahə və miqyaslarda təhlil etmək;

Dəyərlərə Əsaslanan Düşüncə Bacarığı: Dayanıqlı dəyərləri, prinsipləri müəyyən etmək, müzakirə etmək və mürəkkəb sistemlərin cari və gələcək vəziyyətinin planlaşdırılmasında tətbiq etmək;

Strategiya Düşüncə Bacarığı: Dayanıqlılığa keçid və transformasiya üçün səmərəli strategiyalar qurmaq və sınaqdan keçirmək;

Tətbiqetmə Bacarığı: Dayanıqlılıq strategiyalarının dizaynı, həyata keçirilməsi, adaptasiyası, yayılması və miqyaslandırılması istiqamətində fəaliyyət göstərmək;

Kommunikasiya Bacarığı: Fərdlərlə və maraqlı tərəflərlə qarşılıqlı əlaqə quraraq fənlərarası komandalarla işləmək və dayanıqlı transformasiyalara təkan vermək;

İnteqrativ Bacarıq: Mürəkkəb dayanıqlılıq problemlərinə kollektiv şəkildə yanaşaraq problem həll etmə üsullarını tətbiq etmək və dayanıqlılıq strategiyalarını müəyyənləşdirmək.

 

Tələbə Təşkilatlarının Rolu

ADU-nun tələbə yönümlü cəmiyyətlərə dair siyasətinin əsas məqsədi, tələbə təşkilatlarının intellektual və təşkilati potensialından istifadə edərək onları Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri (DİM) istiqamətində universitetin strategiyasına fəal şəkildə cəlb etmək və ADU-nun dayanıqlılıq sahəsində mövqeyini möhkəmləndirməkdir.

Bu siyasətin əsas istiqamətləri aşağıdakılardır:

Tələbə Gənclər Təşkilatı (TGT)

ADU-nun Tələbə Gənclər Təşkilatı mütəmadi olaraq tələbələr arasında idman yarışları, intellektual oyunlar və debat turnirləri, ekskursiyalar və xeyriyyə aksiyaları, tanınmış idmançılarla görüşlər və digər tədbirlər təşkil edir.

TGT tələbələrin özünüidarə orqanı kimi onların hüquqlarını qorumağa, potensiallarını üzə çıxarmağa, tələbə şəbəkəsinin genişlənməsinə, gələcəyə yönəlik planlar qurmasına və mənalı asudə vaxt keçirməsinə dəstək göstərir. Bu təşkilat həmçinin tələbələrin ixtisas biliklərini inkişaf etdirməsinə və müxtəlif sahələrə marağını artırmağa töhfə verir.

TGT üzvləri özlərini müxtəlif vəzifələrdə reallaşdırmaq imkanı qazanır, bölmə rəhbərləri kimi fəaliyyət göstərərək gələcək iş həyatına uyğun təcrübə toplayırlar.

 

Tələbə Elmi Cəmiyyəti (TEC)

Tələbə Elmi Cəmiyyəti 1998-ci ildə ADU-da təsis edilmişdir. Cəmiyyətin illik konfranslarında ilkin mərhələlərdə 80–100 tələbə iştirak etmişdir. Sonrakı illərdə ADU tələbələri Respublika Olimpiadaları və elmi konfranslarda yüksək nəticələr əldə etmişlər.

TEC-in əsas fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardır:

Tələbələrin elmi-tədqiqat fəaliyyətinə cəlb olunması və bu fəaliyyətlərin təşkili;

Elm, təhsil və praktikanın vəhdəti prinsipi əsasında elmi yaradıcılığın təşviqi;

Gənclərdə fundamental tədqiqatlara marağın artırılması və elmi metodların öyrənilməsinə həvəsləndirilməsi;

Tələbələrin dərs materiallarını dərindən və yaradıcı şəkildə mənimsəməsinə dəstək göstərmək.

 

Bərabərlik, Müxtəliflik və İnklüzivlik

Azərbaycan Dillər Universitetində bütün diskriminasiya formaları qadağandır. Universitetin əsas missiyası – hər bir fərdin kimliyindən asılı olmayaraq potensialını tam şəkildə reallaşdıra biləcəyi anlayışlı, hörmətli və qəbuledici bir mədəniyyətin təşviq edilməsidir.

ADU-nun bərabərlik, müxtəliflik və inklüzivlik sahəsində həyata keçirdiyi effektiv tədbirlər daxili və xarici maraqlı tərəflərə qarşı şəffaf, ədalətli və əlçatan xidmətlərin göstərilməsini təmin edir. Universitet üçün insanların bərabər münasibət görməsi, ləyaqətlə qarşılanması və fərqliliklərinin tanınması böyük əhəmiyyət daşıyır.

Bərabərlik Bəyanatı

Azərbaycan Dillər Universiteti (ADU) hər kəsə qarşı hörmət və ədalətli münasibətin təmin edilməsinə, diskriminasiyanın aradan qaldırılmasına və bərabər imkanların təşviqinə tam sadiqlik nümayiş etdirir.

Universitet yalnız qanunvericiliklə müəyyən olunmuş bərabərlik normalarına əməl etməklə kifayətlənmir, eyni zamanda bütün əməkdaşlar və tələbələr üçün müxtəlifliyin dəstəklənməsi və bərabər imkanların təmin olunması istiqamətində aktiv fəaliyyət göstərir – fərdlərin aşağıdakı xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq:

Yaş

Gender

Əlillik

Ailə vəziyyəti

Hamiləlik və analıq

Etnik mənsubiyyət

Din və etiqad

Seksual orientasiya

Maddi imkanlar

Tədqiqat sahəsinin sərbəst seçilməsi və həmin sahə üzrə ictimai şəkildə çıxış etmək və tədris aparmaq azadlığı

 

ADU-nun Bərabərlik Öhdəlikləri:

Müxtəlif irqi, cinsi, dini, yaş və etnik mənsubiyyətə malik fərdlərin, eləcə də əlilliyi olan şəxslərin bərabər hüquqlarının təmin edilməsi;

Universitet icmasının bütün üzvlərinin müvafiq daxili qaydalar, siyasətlər və dövlət qanunvericiliyinə uyğun şəkildə bərabər və ədalətli münasibət görməsinin təmin edilməsi;

Diskriminasiyanın aradan qaldırılması və fərdlərin mənşəyinə əsaslanan stereotiplərin dəyişdirilməsi ilə bərabər imkanların təşviqi;

Hər kəsin hörmətli və aid olduğu bir mühitdə özünü rahat hiss etdiyi inklüziv və bərabər cəmiyyətin qurulması;

Müxtəlifliyin, inklüzivliyin və bərabərliyin vacibliyi ilə bağlı maarifləndirmənin aparılması və bu sahədə istinad çərçivəsinin formalaşdırılması;

İdarəetmə və akademik heyətin müxtəlif təmsilçilərinin, tələbə nümayəndələrinin, komitə və işçi qruplarının iştirakının təmin edilməsi;

Akademik azadlığın qorunması (tədris mövzularının sərbəst seçilməsi və bu mövzularda açıq mühazirələr keçmək hüququnun tanınması).

 

Hüquqi Baza

Bərabərlik, Müxtəliflik və İnklüzivlik Siyasətinin (bundan sonra – BMİ Siyasəti) hüquqi bazası Azərbaycan Respublikasının qüvvədə olan müvafiq qanunvericilik aktlarına, Prezidentin və Nazirlər Kabinetinin sərəncam və qərarlarına, Əmək Məcəlləsinə, "Təhsil haqqında" Qanuna və digər əlaqəli normativ-hüquqi sənədlərə əsaslanır.

 

Əhatə Dairəsi

BMİ Siyasəti universitetin bütün əməkdaşlarını, tədqiqatçılarını, tələbələrini, həmçinin işə qəbul və təhsil almaq üçün müraciət edən şəxsləri əhatə edir. Bərabər imkanlar və diskriminasiyanın qarşısının alınması prinsipləri universitetlə əməkdaşlıq edən bütün qonaqlara, podratçılara, xidmət təminatçılarına, tədarükçülərə və digər tərəflərə münasibətdə də tətbiq edilir.

 

Cari Vəziyyət

Azərbaycan Dillər Universiteti (ADU) akademik heyəti, inzibati əməkdaşları və tələbələri bərabərlik, müxtəliflik və inklüzivlik siyasətlərinə diqqət yetirməyə təşviq edir.

Universitet insanları bərabər hüquqları dəstəkləməyə və ədalətsizliklərə diqqət çəkməyə həvəsləndirir.

Bu istiqamətdə universitet tərəfindən əməkdaşlar və tələbələr üçün mütəmadi olaraq təlim kursları, seminarlar və maarifləndirici görüşlər təşkil olunur.

Tələbələr hər həftənin çərşənbə günü birbaşa olaraq rektorla görüşə bilər və üzləşdikləri ədalətsiz davranışlarla bağlı müraciət və şikayətlərini reallaşdıra bilərlər.

Universitetdə fəaliyyət göstərən Keyfiyyətə Nəzarət Şöbəsi, bərabərlik, müxtəliflik və inklüzivlik prinsiplərinə zidd olan hər hansı pozuntunu araşdırır və siyasətin icrasına nəzarət edir.

Bu şöbə tələbələr arasında sorğular keçirir və nəticələrə əsasən tədbirlər görülür. Əgər ədalətsiz davranış bildirilərsə, dərhal və ətraflı araşdırma başlanılır. Araşdırmadan sonra isə operativ tədbirlər görülür və məsul şəxslər məlumatlandırılır. Şöbə həmçinin tələbə-müəllim, eləcə də tələbə özünəqiymətləndirmə sorğuları aparır, nəticələr əsasında hesabatlar hazırlayır və müvafiq tədbirlərin icrasını təmin edir.

İmtahan sessiyası dövründə Apelyasiya Komissiyası fəaliyyət göstərir və tələbələr istənilən vaxt bu komissiyaya müraciət edə bilərlər.

 

Seçim Azadlığı

Tədqiqat Azadlığı: ADU tələbələrə müxtəlif tədqiqat mövzuları və metodologiyalar üzrə işləmək imkanı yaradır, innovativ düşüncə və elmi araşdırma mədəniyyətini təşviq edir.

Akademik Azadlıq: Universitet tələbələrin şəxsi maraqlarına və məqsədlərinə uyğun fənləri araşdırmaq, geniş mövzularla tanış olmaq və akademik karyeraları barədə sərbəst qərarlar vermək hüququna hörmətlə yanaşır.

Tələbə Klublarında Azadlıq: ADU tələbə maraqlarını və hobbilərini nəzərə alaraq Tələbə Gənclər Təşkilatı (TGT) vasitəsilə klub fəaliyyətləri üçün sərbəstliyi dəstəkləyir. Tələbələr öz maraqlarına uyğun yeni klublar yarada və mövcud klublara qoşula bilərlər.

Qeyri-Rəsmi Fəaliyyətlərdə Azadlıq: Universitet tələbələrin müxtəlif tədbirlərdə, idman və mədəni fəaliyyətlərdə iştirak azadlığını təmin edir və onların şəxsi maraqlarına uyğun fəaliyyətlərə cəlb olunmasını dəstəkləyir.

Fikir Plüralizminə Hörmət: ADU tələbələri, müəllim heyəti və inzibati işçiləri arasında açıq fikir mübadiləsini və intellektual dialoqu təşviq edir. Universitetdə inklüziv və hörmətə əsaslanan mühit yaradılaraq fikir və ideya müxtəlifliyinə yüksək qiymət verilir.