Azərbaycan Dillər Universitetinin (ADU) Konfutsi İnstitututunda Çinin Azərbaycandakı səfirliyinin və Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Təşkilatının birgə təşəbbüsü ilə beynəlxalq Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) çərçivəsində “Çin və Azərbaycan arasında dövlətlərarası və partiyalararası əlaqələr” mövzusunda elmi seminar keçirilib. 

Tədbirdə Çinin Azərbaycandakı müvəqqəti işlər vəkili Din Tao çıxışında bildirib ki, keçən ilə nəzər saldıqda, Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Cinpin və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin strateji rəhbərliyi altında Çin-Azərbaycan əlaqələri davamlı olaraq inkişaf edir. 2024-cü ilin iyul ayında iki ölkənin başçıları Çin-Azərbaycan strateji tərəfdaşlıq əlaqələrinin yaradıldığını elan edərək, iki ölkə arasında partiyalararası əlaqələr üçün daha geniş perspektivlər açdı. Ötən ilin noyabr ayında Yeni Azərbaycan Partiyası Sədrinin müavini-Mərkəzi Aparatın rəhbəri cənab Tahir Budaqov, Çin Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin Beynəlxalq Şöbəsinin rəhbəri Liu Ciançao ilə görüşdü və iki partiya arasında əməkdaşlıq barədə memorandumu imzaladılar, bu da institusionallaşdırılmış mübadilələrin yeni bir dövrünü başlatdı. Çin Kommunist Partiyası Yeni Azərbaycan Partiyası ilə ənənəvi dostluq münasibətlərinə dəyər verir və bu partiya ilə siyasi dialoqu və strateji əlaqələri gücləndirmək, müxtəlif səviyyələrdə əlaqələri sıxlaşdırmaq, iki partiya arasında əməkdaşlıq memorandumunu həyata keçirmək, müxtəlif sahələrdə qarşılıqlı əlaqələri inkişaf etdirmək və Çin-Azərbaycan xalqları arasında dostluğu nəsillər boyu davam etdirmək üçün səy göstərməyə hazırdır.

Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının Astanada keçirilən sammiti zamanı iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlıq əlaqələri quruldu, buna görə də ikitərəfli münasibətlərin inkişaf tarixi ŞƏT ilə sıx bağlıdır. ŞƏT – "Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı", 2001-ci ildə Çin ərazisində yaradılmış, Çin şəhərinin adını daşıyan və baş qərargahı Çində yerləşən beynəlxalq regional təşkilatdır. 23 il ərzində ŞƏT müstəsna inkişaf yolu keçərək dünyanın ən çox əhalisi olan, ən geniş coğrafi sahəyə sahib, geniş təsiri olan beynəlxalq regional təşkilatına çevrilib. ŞƏT, Orta Asiya və ətraf bölgələrdə davamlı sülh, sabitlik və firavanlıq üçün tarixi imkanlar yaratdı.

ŞƏT, soyuq müharibənin sona çatdığı və beynəlxalq nizamın dəyişdiyi bir bir dönüş nöqtəsində yaranmışdır. Üzv ölkələr arasında ərazi ölçüsü, ümumi güc, milli xüsusiyyətlər, tarixi və dini mədəniyyətlərdəki fərqliliklərə baxmayaraq, ŞƏT, qeyri-adi iradə və innovativ ruh ilə ŞƏT öz regionunun reallıqlarına və dövlət üzvlərinin tələblərinə uyğun olaraq yeni əməkdaşlıq yolu kəşf edib. ŞƏT qarşılıqlı etimad, qarşılıqlı fayda, bərabərlik, müxtəlif sivilizasiyalara hörmət və ümumi inkişafa səy göstərmə "Şanxay ruhu"na əsaslanır. Ənənəvi Soyuq Müharibə təfəkküründən imtina edir, sıfır məbləğli oyunundan üstünlük təşkil edir, sivilizasiyaların toqquşması arqumentini rədd edir, həmişə konsensus prinsipinə riayət edir, böyük və kiçik bütün ölkələrin bərabərliyini həqiqətən təmin edir və müttəfiqlik və qarşıdurma deyil, tərəfdaşlıq və əməkdaşlığa yönəlmiş yeni dövlət münasibətləri modeli yaradır, bəşəriyyət üçün ortaq taleyi birləşdirən cəmiyyətin qurulmasına müsbət töhfə verir.

Çin, 2024-2025-ci illər üzrə ŞƏT-in dövrü sədri qismində 2024-cü ilin Astana sammitində bu mövqeyi rəsmi olaraq qəbul etdi və Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Cinpin birləşmə, qarşılıqlı etimad, sülh, təhlükəsizlik, firavanlıq, inkişaf, mehriban qonşuluq, dostluq və ədalət anlayışlarına əsaslanan “ŞƏT Ortaq Evinin” tikintisi təşəbbüsü ilə çıxış etmiş və "ŞƏT Ortaq Ev" prinsipi ilə bağlı yol xəritəsini təqdim etmişdir. Çin, 2025-ci ili "ŞƏT-in Davamlı İnkişaf İli" elan etdi və dünya üzrə inkişaf təşəbbüsləri əsasında 8 əsas sahədə əməkdaşlığı təşviq etməyi planlaşdırır. Çinin sədrliyinin əsas iş şüarı “Şanxay ruhunu təşviq etmək: ŞƏT fəaliyyətdə” deməkdir ki, ŞƏT boş vədlər verən təşkilat deyil, əməli işlərə yönəlmiş bir təşkilatdır. Hazırda sədrliyə başlayaraq ŞƏT çərçivəsində 100-dən artıq tədbir keçirməyi planlaşdırır, müxtəlif sahələrdə praktiki əməkdaşlığı gücləndirir, ŞƏT-in ortaq taleyə malik cəmiyyətinin formalaşdırılmasını təşviq edir.

Azərbaycan 2016-cı ildən etibarən ŞƏT-in dialoq tərəfdaşı olub və ŞƏT ailəsinin mühüm üzvüdür. Çin, Azərbaycana ŞƏT ilə əməkdaşlığı gücləndirməsi və bu təşkilatda hüquqi statusunun yüksəldilməsinə dəstək göstərir. Çin, Azərbaycandan hər sahədə aktiv iştirak etməyi və qarşılıqlı ticarət, investisiya, enerji, rəqəmsal iqtisadiyyat, müasir kənd təsərrüfatı və yaşıl inkişaf sahələrindəki əməkdaşlığı artırmağı təklif edir.

Tədbirdə çıxış edən Konfutsi İnstitutunun direktoru Rafiq Abbasov qeyd edib ki, ŞƏT-ə üzv ölkələrin Dövlət Başçıları Şurası 2025-ci ili “Dayanıqlı inkişaf ili” elan etmişdir. Qarşıdakı dövr üçün ŞƏT-ə sədrlik Çin Xalq Respublikasına keçəcəkdir. O, təşkilatın fəaliyyətində həmrəyliyin və koordinasiyanın gücləndirilməsinə yönəlmiş prioritet inkişafından, Çinin “bəşəriyyət üçün ortaq taleyə malik cəmiyyət” yaradılması konsepsiyası ilə bağlı məqsədlərinə nail olmaq üçün fəaliyyətinin daha da artırılmasına yönəlmiş ŞƏT-in hazırkı prioritet inkişaflarından bəhs edib. R. Abbasov onu da qeyd edib ki, hazırda Azərbaycan  Təşkilatda dialoq üzrə tərəfdaş statusuna malikdir. 2016-cı ildə Azərbaycan ilə bu beynəlxalq təşkilat arasında özündə terrorizmə, ekstremizmə və separatizmə qarşı mübarizə, regional təhlükəsizliyin və sabitliyin təmin olunması, sivilizasiyalararası dialoqun təşviqi kimi əməkdaşlıq sahələrini ehtiva edən Memorandum imzalanıb. Azərbaycanın bu nüfuzlu təşkilatda iştirakının əhəmiyyətini şərtləndirən mühüm amil həm də bu gün ölkəmizin mühüm qlobal nəqliyyat-logistika mərkəzinə çevrilməsi, Şərq-Qərb və Şimal-Cənub dəhlizləri, Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi kimi regional kommunikasiya layihələrinin həyata keçirilməsinə artan töhfəsidir. R.Abbasov çıxışında ŞƏT-in 2022-ci ildə təşkilat çərçivəsində Səmərqənddə keçirilmiş siyasi, ticarət-iqtisadi və mədəni-humanitar əməkdaşlıq məsələlərinin müzakirə edildiyi Zirvə Toplantısında, həmçinin 2024-cü ildə Astanada “Çoxtərəfli dialoqun gücləndirilməsi - davamlı sülh və inkişafa nail olmaq” mövzusunda keçirilmiş Zirvə toplantısında iştirak etmiş Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sammitlərdə Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Cinpinlə görüşləri barədə də məlumat verib. R.Abbasov çıxışında Təşkilatın sonuncu Zirvə görüşündə Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın yaradılması ilə bağlı qəbul edilmiş “Birgə Bəyannamə”yə xüsusi diqqət yetirib. O qeyd edib ki, bəyannamədə tərəflər ərazi bütövlüyü və suverenliyinə qarşılıqlı hörmət, bir-birinin daxili işlərinə qarışmamaq, təcavüz etməmək,  bərabərlik və qarşılıqlı bəhrələnmə, dinc yanaşı yaşama öhdəliklərini təsdiqləyir, həmçinin Yeni Azərbaycan Partiyası ilə Çin Kommunist Partiyası arasında mübadilə və əməkdaşlığın gücləndirilməsini dəstəkləyirlər. R.Abbasov eyni zamanda Prezident İlham Əliyevin 2024-cü ildə ŞƏT-in baş katibi Çjan Min ilə görüşündən də bəhs etmişdir, bu görüşdə Heydər Əliyev Fondunun xətti ilə yaradılmış mədəni-humanitar əməkdaşlıq və ŞƏT nümayəndə heyətinin Azərbaycanda keçirilən prezident seçkilərində müşahidə missiyasında iştirakı xüsusi qeyd edib.

 

Seminarda iştirak edən Milli Məclisin deputatı, Yeni Azərbaycan Partiyasının Gənclər Təşkilatının üzvü Səbinə Xasayeva öz çıxışında qədim Böyük İpək Yolu ilə bağlı olan hər iki ölkənin xalqları arasında uzun tarixə malik dostluq əlaqələrini qeyd etmiş, Çinin “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünün Azərbaycan-Çin əlaqələrinin dərinləşməsində əhəmiyyətini, o cümlədən ölkəmizin irimiqyaslı nəqliyyat və infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsinə mühüm töhfələr verdiyini xüsusi vurğulayıb. S.Xasayeva Azərbaycan ilə Çin arasında qarşılıqlı hörmət və dostluğa əsaslanan münasibətlərin yüksək səviyyədə olduğunu qeyd edərək, iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və humanitar sahələrdə əməkdaşlığın dərinləşməsindən, ölkə liderlərinin siyasi iradəsi sayəsində strateji dövlət problemlərinin həlli ilə bağlı hakim partiyalar arasında dialoqun genişlənməsindən danışıb.

 

Seminarda çıxış edən Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Təşkilatının sədri Bəxtiyar İslamov vurğulayıb ki,  Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin və Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Cinpinin başçılığı altında inkişaf edən Azərbaycan-Çin münasibətləri iqtisadi əməkdaşlıqdan başlamış, mədəniyyət və təhsil mübadilələrinə qədər müxtəlif istiqamətlərdə davamlı şəkildə genişlənib. Bu əlaqələrin mühüm istiqaməti Yeni Azərbaycan Partiyası ilə Çin Kommunist Partiyasının sıx əməkdaşlığıdır, məhz bu əməkdaşlığın nəticəsi olaraq  qarşı tərəfin dəvəti ilə partiyamızın nümayəndələri dəfələrlə Çinə səfər etmək, partiyalararası dialoqu dərinləşdirmək, siyasət və partiya ilə bağlı təcrübə mübadiləsi aparmaq imkanı əldə etmişlər. O, həmçinin Yeni Azərbaycan Partiyası ilə Çin Kommunist Partiyası arasında Əməkdaşlıq Memorandumunun imzalanmasının partiyalararası əlaqələrin inkişafı baxımından mühüm əhəmiyyətini qeyd edib,  hər iki partiyanın gənc üzvlərinin gələcək tədbirlərdə fəal iştirakına, ölkələrimiz arasında dostluq, uzunmüddətli, davamlı tərəfdaşlıq münasibətlərinin qurulması işinə yeni-yeni töhfələr verəcəyinə əminliyini ifadə edib.

Seminarda Yeni Azərbaycan Partiyasının Gənclər Təşkilatının üzvü Anastasiya Lavrina  Azərbaycan-Çin siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrinin dinamik, strateji xarakter daşıdığını qeyd edərək, Yeni Azərbaycan Partiyası ilə Çin Kommunist Partiyası arasında yüksək səviyyəli dialoqun, idarəçilik, iqtisadi və sosial inkişaf məsələləri ilə bağlı açıq müzakirələrin aparılmasının əhəmiyyətindən danışıb. O həmçinin iki qardaş ölkə arasında çoxtərəfli əlaqələrin inkişafında gənclər mübadiləsinin, kütləvi informasiya vasitələri arasında əlaqələrin gücləndirilməsinin və ŞƏT çərçivəsində Azərbaycan-Çin əməkdaşlığının əhəmiyyətini xüsusi vurğulayıb.

Seminarda çıxış edən Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Təşkilatının sədr müavini Fəsli Nəbiyev partiyalararası əlaqələrin inkişafı ilə  yanaşı, elm və təhsil mübadilələrinin genişləndirilməsi, iki ölkə arasında qarşılıqlı anlaşma və dostluq əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi üçün gənclərin təşəbbüsünün əhəmiyyətini qeyd edərək, Çinə səfəri ilə bağlı təəssüratlarından danışmış, səfər zamanı ölkənin qədim tarixi irsi və müasir yüksək texnologiya vasitələrinin inkişafı ilə tanış olub.

Seminar mədəni proqramla başa çatıb.

ADU-nun Konfutsi İnstitutunun müəllim və tələbələrinin ifasında ənənəvi Çin mahnıları və milli rəqslər ifa edilib, Pekin Operasından ariyalar və Çin fleytasında musiqi əsərləri səsləndirilib. Tədbirdə ənənəvi Çin çay mərasimi keçirilmiş, kalliqrafiya sənəti, həmçinin xəttatlıq, kağız kəsmə sənəti nümayiş etdirilib. Seminara dəvət edilən qonaqlara ADU-nun Konfutsi İnstitutunun direktoru Rafiq Abbasov tərəfindən hazırlanmış ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycan və Çin arasında dostluq və əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafı istiqamətində fəaliyyətindən bəhs edən, Azərbaycan və Çin dillərində nəşr olunmuş “Heydər Əliyev -101. Azərbaycan-Çin (1993-2003)” kitabı hədiyyə edilib.