KİTABXANA

 

KİTABXANA XALQ, MİLLƏT ÜÇÜN CƏMİYYƏT ÜÇÜN MÜQƏDDƏS BİR YER MƏNƏVİYYAT, BİLİK  ZƏKA MƏNBƏYİDİR

Heydər Əliyev

 

Kitabxana 1948-ci ildən APİ-nin kitabxanasından köçürülmüş 7000-ə qədər kitab və 4 nəfər işçi ilə fəaliyyətə başlamışdır. İlk illərdə kitab fondu Kitabxana Kollektoru vasitəsilə komplektləşdirilməklə yanaşı bağışlamalar yolu ilə də zənginləşdirilmişdi. 1952-ci ildə Dövlət Arxitektura İdarəsi institutun kitabxanasına 499 nüsxə kitab hədiyyə etmişdi. Həmin illərdə tələbələrin dərsliyə olan ehtiyacı əsasən ödənilirdi. 

1951-ci ildə kitabxanadan 806 nəfər, 1952-ci ildə 936 nəfər, 1953-cü ildə isə 880 nəfər oxucu istifadə etmişdir. Xidmət işini yaxşılaşdırmaq məqsədilə kabinetlərdə məlumat ədəbiyyatından ibarət kiçik fondlar yaradıldı və bu fondlara ən çox istifadə olunan nüsxələr və dövri mətbuat qoyuldu. İnstitutun əsas binasında, eləcə də Balaxanı qəsəbəsindəki 38 nömrəli yataqxanada səyyar kitabxana təşkil etməklə tələbələrin kitabla daha yaxşı təmin edilməsinə nail olundu.

1959-cu ildə Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutu M.F.Axundov adına Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutu ilə birləşdiyi üçün iki institutun kitabxanası da birləşdirilərək M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutunun kitabxanası kimi indiki R.Behbudov, 134  ünvanında fəaliyyət göstərməyə başladı.

1973-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü və göstərişi ilə institutlar ayrılaraq müstəqil ali məktəblərə çevrildikdən sonra kitabxanadakı kitablar profilə uyğun bölünərək hər institutun kitab fondunun əsasını təşkil etdi. SSRİ-nin 50 illiyi adını daşıyan APXD-nin kitabxanasında əsasən xarici dillərdə olan kitablar, o cümlədən tədris proqramına müvafiq olaraq Azərbaycan və rus dillərində dərslik, dərs vəsaiti, elmi, ictimai-siyasi və bədii ədəbiyyat saxlanıldı.

2000-ci ildə ümummilli lider Heydər Əliyevin sərəncamı ilə Azərbaycan Dövlət  Dillər İnstitutunun profili  genişləndirilməklə  Azərbaycan Dillər Universiteti yaradıldı. Kitabxananın yeni modelini yaratmaq məqsədilə ilkin addım kimi universitetin Təbriz küçəsindəki yeni binasında kitabxana üçün kifayət qədər yer ayrıldı və 2007-ci ildən başlayaraq kitabxana fondunun böyük əksəriyyəti geniş, işıqlı, təmiz və quru zallara köçürüldü. Binanın birinci mərtəbəsində müəllim, aspirant, magistr və tələbələr üçün yeni texnologiyalarla təchiz edilmiş, müasir standartlarına cavab verə biləcək 2 oxu zalı, biblioqrafiya-informasiya xidmətləri şöbəsi, xidmət şöbəsi və onun kitab fondu böyük zala yerləşdirildi. Kitabxananın maddi-texniki bazası gücləndirildi, müasir texniki avadanlıqlar alınmasına xüsusi diqqət verildi.

Hazırda kitabxanadakı  rəqəmsallaşma  prosesi üzərində ciddi iş aparılır. Bununla yanaşı universitet müəllimlərinin elmi əsərlərindən ibarət tam mətnli məlumat bazalarının yaradılması sahəsində də iş aparılır.

Universitetimizdə hər bir ali məktəbin arzu edə biləcəyi geniş kitabxana şəbəkəsi yaranmışdır. Artıq yeddi ilə yaxındır ki, fəaliyyət göstərən Alman mənbə mərkəzinin, Avstriyanın mədəniyyət və iqtisadi məsələlər üzrə mərkəzinin oxu zalları, Fransa, Norveç, ABŞ, İtaliya, Yaxın Şərq və İsrail, Koreya, İndoneziya, Yaponiya, Hindistan və b. ölkələrin mənbə mərkəzlərinin kitabxanalarından universitetimizin professor-müəllim heyəti və tələbələri ilə yanaşı kənar şəxslər də istifadə edə bilir.

Prezident cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamı ilə nəşr olunan kitablarla pulsuz komplektləşdirilir. İndiyə qədər kitabxanamız bu yolla 7 000 nüsxədən çox Azərbaycan və dünya yazıçılarının əsərlərini, folklor nümunələrini hədiyyə kimi almışdır.

Kitabxana oxuculara hərtərəfli xidmət etmək məqsədilə elmi fəaliyyətlə də məşğuldur. 2005-ci ildən başlayaraq respublika ali məktəbləri arasında ilk dəfə universitetimizdə işləyən əməkdaşların xaricdə və ölkəmizdə nəşr olunmuş əsərlərinin “Biblioqrafiya”sı hər il kitab şəklində çap edilir. Bundan əlavə, 1948-ci ildən 2010-cu ilə qədər Azərbaycan Dillər Universitetində işləmiş bütün əməkdaşların nəşr olunmuş əsərləri haqqında Azərbaycan və rus dillərində 2 cilddən ibarət Biblioqrafik göstərici çap olunmuşdur.

Kitabxana illər boyunca formalaşaraq  Azərbaycanda, çoxdilli, dərslik və digər materiallara görə ən  böyük universitet kitabxanasıdır.

Kitabxananın əsas və mühüm məqsədlərindən biri tədris prosesinə informasiya dəstəyi göstərməkdən ibarətdir və bu proses üç istiqmətdə həyata keçiriləcək:

birinci istiqamətdə, təlim-metodik vəsaitlərin tərkibinə daxil olan dərs vəsaitləri və dərsə aid elektron resursların kataloqlaşdırılması və tələbələrin istifadəsinə verilməsi nəzərdə tutulur,

ikinci istiqamətdə ADU-nun professor-müəllim heyətinin elmi-tədqiqat işlərinin, eləcə də dərslik və dərs materiallarının universitetimizə məxsus ünvanlı DSpace elektron arxivdə yerləşdirilməsi və Sərbəst girişlə istifadəçilərin ixtiyarına verilməsi reallaşdırılıb,

üçüncü istiqamətdə isə təlim-tədris prosesində məlumat bazaları və qabaqcıl nəşriyyat evləri veb saytlarında yerləşdirilən elektron resurslardan geniş istifadə olunmasına imkan yaradılması,

ADU-nun  Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi tələbələrə bir çox tədris materialları ilə  yanaşı həmçinin lazımı məlumatın əldə olunmasına yardım edəcək mütəxəssis məsləhətləri təklif edir.

Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzinın məqsədi oxucuların sərbəst surətdə informasiya almaq hüququnu təmin etmək, onların kitablara, dövri nəşrlərə və kitabxana fondunu təşkil edən digər sənədlərə olan tələbatını ödəmək məqsədilə maarifləndməni dəstəkləmək, universitetin informasiya ehtiyaclarını qarşılamaq kitabxanada toplanıb saxlanılan informasiya vasitələrinin mübadiləsinə imkan verən vahid informasiya sisteminin yaradılması məkanının liderliyini saxlamaqdan ibarətdir.

Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzinın strategiyası məqsədlərimizi həyata keçirtmək üçün universitet çərçivəsində və xaricində əməkdaşlıq yaratmaq, kitabxana daxilində yenilik mədəniyyəti tətbiq etmək və xidməti hədəflərimiz, peşəkar inkişafa dair öhdəliyi artırmaqdır.

EKİXM xidmətlərini, resurslarını universitet birliyi daxilində  milli və dünya mədəniyyəti sərvətlərinə yiyələnməyə yönəldilən informasiya sisteminin yaradılması ilə yanaşı xaricdə tanıtmaq, əlaqələr yaratmaqla genişləndirir.

İctimai və beynəlxalq əlaqələr  ilə tədqiqat, tədris və təlim üçün kolleksiyalarla fiziki və rəqəmsal istifadə imkanlarını genişləndirmək üçün əməkdaşlıq edir.

Təhsil və tədqiqat, eyni zamanda sosial-intellektual əlaqələr üçün münasib görüş yeri kimi kitabxana imkanlarını genişləndirir.

Məqsəd və strategiya

Universitetin missiyası və tələblərinə uyğun olaraq istifadəçilərin bütün kateqoriyalarının məlumatlarını təmin etmək,

Universitetin təhsil və tədqiqat proqramlarını dəstəkləyib, onların istifadəsi üçün uyğun mühiti təşkil etmək, müəllim heyəti, tələbələr və işçilər tərəfindən elmi tədqiqat üçün zəruri məlumat mənbələri ilə təmin etmək,ADU-nun missiyasına uyğun, tədris və elmi tədqiqatların yayılması üçün müasir İnformasiya texnologiyalardan istifadə etmək,

Strateji məqsədlərimizi, hədəflərimizi dəstəkləmək, həyata keçirtmək üçün Universitet çərçivəsində və xaricində əməkdaşlıqlar yaradıb, Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi daxilində yenilik mədəniyyəti tətbiq edərək  xidməti hədəflərimizi, peşəkar inkişafa dair öhdəliyi artıramaqdır.

Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi xidmətləri daha yüksək tələblərə cavab verən mühitlə təmin olunmuş olacaq. EKİXM hər bir fənn sahəsinə uyğun olaraq, ənənəvi və elektron resursları birləşdirərək “hibrid kitabxana” xidmətini təklif etməyi davam etdirəcək. Elektron resursların artımı, ənənəvi kitabxana resurslarının istifadəsinin və ya nəşrlərin eyni dərəcədə azalması ilə müşayət olunmayacaq.  Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi daxili prosesləri asanlaşdırmaqla rəqəmsal resurslara girişi sürətləndirir  və vaxtaşırı Azərbaycan Kitabxana İnformasiya Konsorsiumuyla əməkdaşlıq etməklə, akademik resurslara girişi təkmilləşdirir.

Hədəflər

Mənbələrdən səmərəli istifadənin təmin edilməsi,

Lazımlı məlumatların sürətli alınmasını təmin etmək,

Kadrların lazımi biliklər əldə etmələrinə imkan yaratmaq və onları təkmilləşdirmək,

Təhsil və tədqiqatın dəstəklənməsi,

Düşüncə azadlığına hörmət edilməsi,

İstifadəçilərin ehtiyaclarına prioritet verilməsi,

Digər təşkilat və informasiya mərkəzləri ilə sıx əməkdaşlıq etmək,

İşçilər arasında peşəkar və sosial həmrəylik,

Kollektiv qrupda işləmək,

Bütün məlumat mənbələrinin qorunması




Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi davam edəcək

Onlayın kataloq vasitəsi ilə kolleksiyalara girişi təkmilləşdirməyə,

Veb imkanlarından bütünlüklə istifadə etməklə, kolleksiya və resursların giriş imkanının artıqmağa.

“İstifadəçi birliyinin ehtiyacları” anlayışını dərinləşdirməyə

Akademik Tədqiqat üçün Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzinin dəstəyini gücləndirmək

Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi, xüsusilə, Dspace texnologiyasına əsaslanan (Azırbaycan Dillər Universiteti Rəqəmsal Arxivinin) təmin edilməsi ilə Universitetin İnformasiya Strategiyasının həyata keçirilməsində əsas rol oynayacaq.

Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi Rəqəmsal Axiv vasitəsi ilə tədqiqat
resurslarına səmərəli girişin təmin edilməsi, tədqiqatçıların öz sahələrindəki tərəqqi barəsində cari məlumatlılığın saxlanılmasına kömək edilməsi və fakültə ilə işləməklə tədqiqatçıların tədqiqat metodologiyası, informasiya-axtarış bacarıqlarında səriştəli olmalarına zəmanət yaratmaqla, akademik tədqiqatı dəstəkləyəcək.

Daha münasib elmi nəşrlər üçün təşəbbüslərə imkan yaratmaq və dəstəkləmək

Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi mümkün elmi əlaqələri təmin edən strategiyaları həyata keçirməyə davam edəcək. Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi ADU-nun akademik birliyi, digər universitetlər və akademik kitabxanalarla razılığa əsasən, ADU-nun elmi jurnallarına açıq girişi təmin etməklə, tədqiqat nəticələrini yaymaq üçün alternativ strategiyalar axtarmağa davam edəcək.

Təhsil və tədqiqat, eyni zamanda sosialllll-intelektual əlaqələr üçün münasib görüş yeri kimi kitabxana və informasiya xidməti mərkəzinin imkanlarını genişləndirmək

 Elektron xidmətlərimiz və elmi ədəbiyyatın ofislərdə istifadəsinin artmağa davam etdiyi bir müddətdə bizim əyani vəsait xüsusən tələbələr tərəfindən həddən artıq istifadə olunur və yüksək dərəcədə qiymətləndirilir. Elmi Kitabxana və İnformasiya Xidməti Mərkəzi təchizatı yeniləşdirmək, qrup halında çalışan, həm sakit, həm sosial mühiti inkişaf etdirməkl və dəyişən istifadə nümunələrinə cavab verən imkanları genişləndirməyə davam etdirəcək.